blog

Điêu khắc gia JAGO – Michelangelo của nghệ thuật đương đại.
POSTED ON 28/01/2024

Michelangelo được biết đến là nghệ sĩ nổi tiếng và đa tài của thế kỷ 16, ông là bậc thầy nghệ thuật với các kiệt tác điêu khắc vượt thời gian như tượng David, Đức mẹ sầu bi,… Những di sản của ông để lại là kho tư liệu đáng kính cho nhiều thế hệ học hỏi. Để rồi 500 năm sau, JAGO – một nghệ sĩ đương đại đang kế thừa những tinh hoa ấy và trên bước đường trở thành một “Michelangelo” tiếp theo ở thế kỷ 21.

JAGO là ai?…Nghệ sĩ JAGO tên thật là Jacopo Cardillo (sinh năm 1987), một người con đến từ vùng Frosinone, hiện tại đang sinh sống và làm việc tại Napoli, Ý. Anh được biết đến nhiều trong vai trò là một điêu khắc gia, song song với đó là những hoạt động nghệ thuật ở ngành đồ họa và sản xuất video. Tìm đến điêu khắc như một sự đam mê nghiên cứu về năng lượng nội tại bản thân, đào sâu vào nhận thức mà nghệ sĩ mô tả là bài tập tuyệt vời trong giao tiếp.

Nghe hơi kỳ lạ nhưng JAGO lý giải: “Công việc này khiến tôi liên tưởng đến những lời nói khi bạn trò chuyện cùng ai đó, một khi đã trao đi thì không thể rút lại được. Quá trình điêu khắc cũng gần giống như thế, mỗi đường chạm trổ thực hiện trên phiến đá khi tạo ra sẽ không thể quay ngược lại. Vậy nên chúng cần được nghiên cứu kỹ càng để thực sự truyền tải thông điệp mà bạn muốn kể. Thông qua những gì bạn ‘nói’, bạn có thể xây dựng nên một kiệt tác hoặc phá hủy những gì đang có trước mặt.”

Kiệt tác điêu khắc “The Pietà” – 1499 của Michelangelo

Và cuộc “đối thoại nghệ thuật” của JAGO còn đặc biệt hơn thế, chúng không dừng lại ở việc mang đậm tính tương tác qua lại trong quá trình tạo nên tác phẩm mà nghệ sĩ chia sẻ. Xuất phát điểm ấy có lẽ đã hình thành ngay từ trong tư duy mỹ học nơi anh xây dựng dòng chảy ý niệm xuyên suốt khi mới bắt đầu đến với nghệ thuật. Một cuộc tầm tình xuyên thời gian được nghệ sĩ người Ý chắp nối giữa giá trị xưa cũ với yếu tố đương đại, giữa vẻ đẹp cổ điển và học thuật hiện đại. JAGO làm sống lại nghệ thuật thời kỳ phục hưng cách đây 500 năm bằng cách thổi hồn cho chúng những âm hưởng mang màu sắc xã hội thế kỷ 21.

Sự giao thoa này còn hiện hữu trong cả việc lựa chọn Napoli để xây dựng địa điểm đặt Studio hiện tại của anh. Là một thành phố mang nhiều nét đồng điệu với tâm hồn của JAGO, những tòa nhà lịch sử xen lẫn các bức tranh tường và graffiti trong đô thị. Những bức tượng nguyên khối của các vị thánh như Domenico hay các nhà thơ như Dante đứng tự hào trên các quảng trường, sánh đôi cùng nhiều nghệ sĩ hiện đại đang trưng bày nghệ thuật của họ ở đó. Nhưng trên tất cả, Napoli là nơi anh tìm thấy “tình yêu” đầu tiên của đời mình.

Quay ngược bánh xe thời gian để trở về thời điểm mọi thứ thực sự bắt đầu, khi anh còn là cậu thiếu niên trung học, đam mê vẽ khiến Jacopo có thể dành cả ngày dài với những trang giấy trắng và bút chì. Vị thần Cupid sắp đặt “mối tình sâu đậm” của JAGO với Điêu Khắc vào ngày anh có chuyến đi đến nhà nguyện Sansevero ở Napoli, nơi chàng trai trẻ bị choáng ngợp trước vẻ đẹp bao la của nội thất và những tác phẩm được đặt bên trong, bao gồm cả bức tượng Cristo velato (tạm dịch: Chúa Jesus che mặt) nổi tiếng của Giuseppe Sanmartino. Bức tượng bằng đá cẩm thạch năm 1753 được coi là một trong những tác phẩm điêu khắc đẹp nhất trên thế giới, đến nỗi ban đầu người ta còn cho rằng nó được tạo ra bởi một quá trình giả kim kỳ bí.

“Tôi đã bị sốc và trong vô thức tôi làm một việc bị nghiêm cấm, đó là chạm vào tác phẩm điêu khắc (Cristo velato). Viên sĩ quan và những người khác bên trong nhà nguyện đã hét lên khi thấy tôi làm điều đó. Nhưng nó chỉ là sự đụng chạm thuần túy của một người rất tò mò. Tôi tò mò ở cấp độ đó, cấp độ của một người muốn hiểu thứ gì đang xuất hiện trước mắt mình. Bạn có thể nói mọi điều về nghệ thuật, nhưng điêu khắc là thứ mà bạn phải chạm vào để cảm nhận. Nó khơi dậy sự hiếu kỳ. Có bao nhiêu người đến thăm nhà nguyện mỗi ngày và không ai được chạm vào, mọi người đều tôn trọng các quy tắc? Nhưng tôi không thể, bởi vì tôi phải hiểu những gì tôi xem là tình yêu của cuộc đời.”

Kiệt tác điêu khắc “Cristo Velato” – 1753 của Giuseppe Sanmartino.

Chính chuyến thăm định mệnh đến nhà nguyện Sansevero là tiền đề để JAGO gây dựng tiếng vang trong nghệ thuật nhiều năm sau. Ở tuổi 22, những tác phẩm điêu khắc của anh đã được công nhận bởi hội đồng nghệ thuật quốc tế và góp mặt tại nhiều triển lãm danh giá trên thế giới. Tuy nhiên bước đột phá mạnh mẽ thực sự đến vào năm 2016, khi anh cho ra đời “Habemus Hominem” (tạm dịch: Chúng ta có một người đàn ông) trên nền tảng từ một tác phẩm hồi 2009 với tựa đề “Habemus Papam” (tạm dịch: Chúng ta có một giáo hoàng).

Bức tượng bán thân bằng đá cẩm thạch ban đầu mô tả Giáo hoàng Benedict XVI trong áo choàng Tabarro đặc trưng nhưng khi Giáo hoàng từ chức năm 2013, JAGO đã nảy ra ý tưởng “cởi bỏ” bộ trang phục trên bức tượng điêu khắc và để lại khuôn ngực trần cơ thể. Khi đối diện với “Habemus Hominem bằng xương bằng thịt”, người xem bị cuốn hút bởi cảm giác siêu thực mà tác phẩm lột tả.

Độ chân thực được trau chuốt cầu kỳ đến từng nếp nhăn trên da, bó cơ, mạch máu và chiều sâu đôi mắt của Giáo hoàng Benedict như dõi theo người quan sát. Chính sự “bóc trần” này đã giúp JAGO nhận được Huân chương Giáo hoàng từ Hồng y Ravasi và Hồng y Bertone vì ý nghĩa nhân văn tác phẩm truyền tải. Một sự cởi bỏ hiểu biết về mặt điêu khắc, để thấy được những giá trị sâu sắc nhất trong nghệ thuật của mình.

Đỉnh điểm nghệ thuật của JAGO là tác phẩm điêu khắc Figlio Velato (tạm dịch: Con trai che mặt) vào năm 2019, được làm bằng đá cẩm thạch lấy từ vùng Danby, Vermont, Hoa Kỳ. Bắt đầu tạo tác ở New York và sau đó được chuyển vĩnh viễn về Napoli, Ý vào ngày 21/12/2019 tại Nhà nguyện Trắng của nhà thờ San Severo, thuộc quận Sanità. Lấy cảm hứng từ kiệt tác anh vô cùng ngưỡng mộ “Cristo Velato” (tạm dịch: Chúa Jesus che mặt), JAGO đã xây dựng một hình ảnh gần như tương tự, nhưng là một đứa trẻ nằm nghiêng mình được che phủ bởi tấm màn che xuyên thấu.

Figlio Velato là hình ảnh đại diện cho câu chuyện đương đại về các cuộc di cư tàn nhẫn nơi những đứa trẻ vô tội phải chịu thiệt thòi và đôi khi là đánh đổi tính mạng của chúng. Nghệ sĩ chia sẻ: “Nếu Cristo Velato là sự hy sinh bản thân mình vì lợi ích của cộng đồng. Thì Figlio Velato là hiện thân cho sự tái sinh toàn vẹn nơi trần thế.”

Vẻ đẹp duy mỹ vượt bậc về cả kỹ thuật cũng như tư tưởng của Figlio Velato khiến chuyên trang nghệ thuật nổi tiếng MutualArt không ngần ngại nhận định: “Tác phẩm điêu khắc của JAGO có tính trường tồn với thời gian, nó giàu truyền thống của những bậc thầy đi trước, đồng thời vô cùng mật thiết với thế giới ngày nay và mang giá trị nghệ thuật cho cả những thế hệ sau này.” 

Năm 2020, anh tiếp tục gây xôn xao khắp thế giới khi “bỏ rơi” một tác phẩm trị giá hàng triệu euro ở quảng trường Piazza del Plebiscito, trong những giờ đầu của ngày đầu tiên lệnh phong tỏa toàn quốc được áp dụng trên khắp nước Ý vào tháng 11. Tác phẩm điêu khắc với tựa đề “Look Down” (tạm dịch: Nhìn xuống), là hình ảnh một đứa trẻ sơ sinh bị xích vào mặt nền đá của quảng trường công cộng bằng một sợi dây xích dày và nặng, được dùng làm sự liên tưởng đến dây rốn của em bé. Tác phẩm cực kỳ mạnh mẽ này đã chạm đến cảm xúc tột cùng của công chúng trong thời gian cả thế giới khủng hoảng vì đại dịch Covid-19.

Và trong năm 2021 vừa qua, danh xưng “Michelangelo của nghệ thuật đương đại” đã được nghệ sĩ người Ý chứng thực bằng việc tái hiện lại kiệt tác The Pietà (tạm dịch: Đức mẹ sầu bi) của bậc thầy phục hưng với một phiên bản đương đại mà anh thực hiện trong 16 tháng. Tác phẩm điêu khắc này lấy hình tượng ban đầu của Đức mẹ Maria ôm thi thể Chúa Jesus trong tay, nhưng ở đây, JAGO đã đảo ngược hoàn toàn bằng cách trình bày một người phụ nữ trong vòng tay của người đàn ông với khuôn mặt đau khổ.


Phiên bản hiện đại “Pietà” do JAGO thể hiện.
Không đặt hàm ý nội tại mà để ngỏ cách giải thích về sự kịch tính và tình yêu cho người xem tự trải nghiệm những ý niệm khác nhau mà họ có thể cảm nhận. Nhưng có thể thấy, khuôn mặt bi thảm của người đàn ông trong bức tượng đá cẩm thạch khiến chúng ta tìm ra những điểm tương đồng rõ ràng với JAGO. Do đó cho phép trí tưởng tượng điều hướng đến vô số các tham chiếu cá nhân của nghệ sĩ như một sự chìm đắm vô thức của tác giả trong quá trình anh ấy chế tạo tác phẩm.

Nghệ thuật của JAGO mang tầm quan trọng hàng đầu trong thế giới hiện đại, sự pha trộn giữa cổ điển – đương đại với xu hướng vượt qua ranh giới trong cách nhìn nhận hiện có khiến những tác phẩm của anh trở thành một biểu tượng thế hệ. Tầm vóc của nghệ sĩ người Ý được Bảo tàng quốc gia Naples xem là “một bậc thầy sống trong thời đại của chúng ta và thế giới nghệ thuật vô cùng may mắn khi có JAGO.”

Biên tập : Hoàng – iDesign

5 1 votes
Article Rating
Đăng ký
Notify of
guest
0 Bình luận
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
0
Rất thích suy nghĩ của bạn, xin vui lòng bình luận.x